truongson Thành viên học lớp 11
TV : Tổng số bài gửi : 1315 Reputation/Uy tín (Danh tiếng) : 163 Join date : 04/06/2009 Age : 31 Đến từ : FBI GDM : 9150
| Tiêu đề: Khám phá bí ẩn quanh tấm bia Văn Miếu 10/03/10, 06:18 pm | |
| 1. Bia Tiến sĩ khoa Nhâm Tuất (1442) là tấm bia đầu tiên được dựng và cũng là tấm bia cho biết đầy đủ nhất các vị trí quan trường với đoạn văn: “Đề điệu là Thượng thư Tả Bộc xạ Lê Văn Linh, Giám thí là Ngự sử đài Thị Ngự sử Triệu Thái, cùng các quan Tuần xước, Thu quyển, Di phong, Đằng lục, Đối độc ai nấy đều kính cẩn thi hành công việc”.Theo đó thì Đề điệu chính là Chánh chủ khảo, phụ trách việc kiểm soát trường thi, Giám thí là Phó chủ khảo các trường thi Hương, thi Hội. Tuần xước là người đứng đầu các quan giám thị ghi ký hiệu lên quyển thi, niêm phong hòm đựng quyển tại các trường thi.Thu quyển là người phụ trách thu bài thi của thí sinh. Di phong là người rọc phách bài thi. Đằng lục là người sao chép bài thi của thí sinh (thời xưa chấm điểm ở bản sao này chứ không chấm trực tiếp vào bài thi chính). Đối độc là người đọc đối chiếu giữa bài thi bản gốc và bản sao soát lại, đối chiếu quyển văn của thí sinh trước khi đưa đi chấm. 2. Bia Tiến sĩ khoa Mậu Tuất (1478) là tấm bia duy nhất ghi tên 2 người đỗ Thám hoa. Điều đặc biệt ở đây là Bảng Tam khôi của bậc Đệ nhất giáp Tiến sĩ cập đệ vẫn có đủ 3 người đỗ, nhưng không có ai đoạt học vị Trạng nguyên mà có 1 người đỗ Bảng nhãn là Lê Quảng Chí và 2 người đỗ Thám hoa là Trần Bích Hoành và Lê Ninh Những tấm bia đá này đã lưu giữ những câu chuyện đầy thú vị cho đến cả ngàn năm sau.3. Bia Tiến sĩ khoa Nhâm Tuất (1502) là tấm bia duy nhất có khắc hai thời điểm dựng bia. Theo nội dung trên bia thì thi Đình tổ chức vào mùa xuân (trên bia không ghi rõ ngày tháng) và được dựng ngay sau đó.Trên bia sau phần nội dung bài ký có khắc dòng chữ: “Bia dựng ngày 10 tháng 11 niên hiệu Cảnh Thống thứ 5 (1502)”, sau đó là đến danh sách các vị đỗ khoa này và cuối cùng lại có dòng chữ: “Bia dựng lại ngày 15 tháng 9 niên hiệu Đại Chính năm thứ 7 (1536)”.Các nhà nghiên cứu cho rằng ở trên đã ghi bia dựng ngày 10 tháng 11 niên hiệu Cảnh Thống 5 (1502), nhưng có thể năm ấy chỉ mới viết bài ký mà chưa thực sự khắc chữ và khắc bia hoặc bia đã được dựng nhưng do nguyên nhân nào đó mà bị hạ xuống. Mãi đến đầu triều Mạc mới đem bài ký đã viết trước ra khắc thành bia như đã ghi ở dòng cuối bia hoặc cũng có thể lúc đó mới cho tìm lại bia cũ để dựng lại và khắc thêm dòng chữ về sự kiện này theo niên hiệu của năm đó: “Mạc Đại Chính thất niên cửu nguyệt thập ngũ trùng lập” (Nhà Mạc, niên hiệu Đại Chính thứ 7, tháng 9 ngày 15 dựng lần thứ 2).Qủa thật điều này có cơ sở vì những chú thích về các tên huyện bị sai, chứng tỏ bia này đã khắc lại hoặc đục sửa địa danh vào đời sau. 4. Bia Tiến sĩ khoa Mậu Dần (1518) là tấm bia duy nhất ghi tên các vị quan trường ở mặt sau của bia. Đoạn cuối của bài ký trên bia cho biết: “Quan tước, tên họ các quan Đề điệu, Độc quyển, Giám thí thì kê ở mặt sau bia”. Đây cũng là tấm bia duy nhất chỉ ghi họ mà không nhắc đến tên của người viết chữ và khắc chữ, trên bia có đoạn: “Thông chương đại phu Trung thư giám Chính tự Tư chính khanh họ Vũ vâng sắc viết chữ. Thông chương đại phu kim quang môn đãi chiếu tư chính khanh họ Nguyễn vâng sắc khắc chữ”.Tấm bia này còn có một điểm độc đáo khác, nó là tấm bia ghi tên các vị đỗ tiến sĩ trong khoa thi được tổ chức dưới triều vua Lê Chiêu Tông, nhưng thời gian và niên hiệu trên bia lại khắc là: “Bia dựng ngày 5 tháng giêng niên hiệu Đại Chính thứ 7”, tức năm Bính Thân (1536) và niên hiệu đó là niên hiệu của vua Mạc Thái Tông (Mạc Đăng Doanh). Những sĩ tử trước khi đi thi đã đến Văn Miếu sờ đầu rùa bia đá với hy vọng sẽ đủ sức "vượt vũ môn hoá rồng"5. Bia Tiến sĩ khoa Kỷ Sửu (1529) là tấm bia duy nhất có 2 người cùng soạn bài văn ký, phần cuối bia cho biết: “Đồng đức công thần Đặc tiến Kim tử Vinh lộc đại phu Lễ bộ Thượng thư Thái tử Thái bảo Đông các Đại học sĩ Thiếu bảo Thông Quận công thượng trụ quốc Nguyễn Thì Ung cùng Phụng trực đại phu Đông các Hiệu thư Tư chính Thượng khanh Nguyễn Cư Nhân vâng sắc soạn”. Đây cũng là tấm bia tiến sĩ duy nhất của nhà Mạc. 6. Bia Tiến sĩ khoa Qúy Sửu (1613) là tấm bia duy nhất cho biết cụ thể về chiếc đai của tân khoa. Theo lệ, người đỗ đại khoa được nhà vua ban cho áo mão, cân đai, phẩm phục triều đình. Theo một số văn bia cho biết, áo là áo bằng gấm có màu xanh, còn đai thì ghi chung chung là “đai thơm”; riêng bia Tiến sĩ khoa Qúy Sửu cho biết thông tin thú vị, đó là đai được gọi là “tê đái”, tức vòng đai có nạm sừng tê giác. 7. Bia Tiến sĩ khoa Qúy Mùi (1703) là bia Tiến sĩ nội dung có nhiều điểm khác lạ, không rõ ràng nhất với đoạn viết: “Đặt ra khoa mục vốn đã có từ xưa. Nhớ lại nước Việt ta từ triều Lý, Trần đã bắt đầu lựa chọn những người thông hiểu kinh sách vào hầu vua, vời người có văn học để bổ nhiệm. Đến năm Thiệu Bình thứ 13 mới bắt đầu đặt khoa Tiến sĩ, năm Kiến Trung thứ 8 (1232) mới định ra cấp bậc tam giáp. Nhưng định lệ nhất quán, quy cách chặt chẽ thì phải đến năm Long Hưng thứ 12 về sau mới thật đầy đủ”.Ở đây có một vài điều nghi vấn: Mạch văn đoạn này đang nói về thời Lý-Trần, như năm Kiến Trung thứ 8 (1232) định cấp bậc tam giáp, thì điều đó đúng, sử có ghi và các tài liệu chuyên khảo khoa cử cũng khẳng định. Nhưng ghi là năm “Thiệu Bình thứ 13” thì không giải thích được, vì thời không có vị vua nào thời Lý - Trần đặt niên hiệu Thiệu Bình.Niên hiệu Thiệu Bình chỉ có 1 lần ở triều Lê (đời Lê Thái Tông) và tồn tại 6 năm chứ không có năm thứ 13. Lại nói đó là lần đầu tiên có khoa thi Tiến sĩ thì điều đó không có một cứ liệu nào chứng minh và cũng không một sử sách nào ghi chép. Tiếp đến là niên hiệu “Long Hưng”, trong lịch sử Việt Nam không có vị vua nào đặt niên hiệu này.Nếu giả thiết do người thợ khắc ngược thứ tự thành Hưng Long thì là niên hiệu Hưng Long (1293-1314) đời Trần Anh Tông. Khoa thi năm Hưng Long thứ 12 (1304) là có đặc điểm đáng nói, là khoa này vua ban thêm danh hiệu Hoàng giáp để chỉ những người đỗ hàng Đệ nhị giáp. Không hiểu do nguyên nhân nào đã gây nên sự nhầm lẫn này mặc dù nội dung bia do một đại thần danh tiếng là Nguyễn Qúy Ân soạn và chính cha ông (Nguyễn Qúy Đức) là người kiểm duyệt lại nội dung bài bia ký đó. Một góc Văn Miếu..8. Bia Tiến sĩ khoa Tân Sửu (1721) là tấm bia duy nhất ngoài việc ghi quê quán còn ghi cả địa chỉ nhập tịch của một vị tiến sĩ, đó là Trần Đình Thu, người xã Liêu Xá, huyện Đường Hào (nay là xã Liêu Xá, huyện Yên Mỹ, Hưng Yên). Nội dung bia ghi “nhập tịch phường Báo Thiên, huyện Thọ Xương” (nay thuộc quận Hoàn Kiếm, Hà Nội). 9. Bia Tiến sĩ khoa Canh Thìn (1760) là tấm bia duy nhất được dựng ngay sau khi thi Hội. Theo nội dung bia cho biết thi mùa xuân tháng 2 thi Hội, sang tháng 3 thi Đình, tuy nhiên phần cuối văn bia lại khắc dòng chữ: “Bia dựng tháng 2 mùa xuân niên hiệu Cảnh Hưng thứ 21(1760)”. Như vậy có thể bia này dựng ngay sau khi thi Hội tổ chức xong chứ không chờ đến khi thi Đình kết thúc mới dựng như các khoa thi khác. 10. Bia Tiến sĩ khoa Kỷ Hợi (1779) là tấm bia duy nhất khắc tên những người đỗ Tiến sĩ Thịnh khoa. Thịnh khoa là một dạng khoa thi đặc biệt do vua đặt ra không theo lệ 3 năm tổ chức một lần, nó gần giống các khoa thi đột xuất khác như Chế khoa, Cát sĩ, Hoành từ, Sĩ vọng… Bên cạnh các khoa thi chính thức, việc mở các khoa thi ngoại lệ này nhằm tuyển lấy những người tài giỏi bị bỏ sót.Đây còn là tấm bia Tiến sĩ cuối cùng được dựng ở Văn Miếu-Quốc Tử Giám, thời điểm đó là vào “ngày tốt, tháng giữa đông, năm Canh Tý niên hiệu Cảnh Hưng thứ 41 (1780)”. Nó cũng là tấm bia duy nhất cho biết cụ thể một số người thi ở đâu, đỗ thế nào, xếp thứ mấy, từng làm chức gì…Như trường hợp của Phạm Nguyễn Du, người xã Đặng Điền, huyện Chân Phúc, phủ Đức Quang, trấn Nghệ An (nay thuộc huyện Nghi Lộc, Nghệ An), “đứng đầu xứ, Văn chức, đỗ kỳ thi Tứ trọng, các bài thi do vua ra bài đều đỗ đầu, được vào hầu giảng hàng ngày, từng được bổ chức Huyện Tự viên lang, Thiêm phó tiến triều, Cai đạo, Thiêm sai Tri Hình phiên, Hàn lâm viện Hiệu thảo, kiêm Quốc sử Toản tu, thi đỗ năm 40 tuổi. Trường hai, trường bốn và ứng chế đều đỗ đầu”.Hay như Hoàng Quốc Trân, người xã Nam Chân, huyện Nam Chân, phủ Thiên Trường, trấn Sơn Nam (nay thuộc huyện Nam Trực, Nam Định), là “giám sinh, thi ở Bộ Lễ và thi Chế đều đỗ thứ 3, đỗ năm 29 tuổi”. |
|
so noisy-13 Thành viên thi đỗ Đại Học
TV : Tổng số bài gửi : 1878 Reputation/Uy tín (Danh tiếng) : 221 Join date : 03/06/2009 Age : 31 Đến từ : bv Job/hobbies : ngo Humor/Tâm trạng : smile GDM : 11356
| Tiêu đề: Re: Khám phá bí ẩn quanh tấm bia Văn Miếu 10/03/10, 06:37 pm | |
| có cái quái j phải khám phá chứ |
|